ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΚΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ π. Χρυσόστομος Τελίδης

ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΚΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ

Η Ελληνική παράδοσις περασμένη από το "φίλτρο" 

της Ορθοδοξίας.

* Τι γνωρίζουμε για το περίεργο «πάντρεμα»του καρναβαλιού με 

τον Χριστιανισμό;

       Σε συνάρτηση και με τους έντονους ρυθμούς της καθημερινότητάς μας, η σημασία

 των ημερών που διανύουμε για να φτάσουμε στο Άγιον Πάσχα παραμένει για 

‘μας ακατανόητη. 

      Πολλοί από εμάς επαναπαυόμαστε στο να γνωρίζουμε την Τσικπνοπέμπτη, την

 Καθαρά Δευτέρα και τη Μεγάλη Εβδομάδα. Πίσω, όμως, από αυτή την περίοδο 

κρύβεται το μυστήριο της Αγίας Γραφής και του Ευαγγελίου.

     Γνωρίζουμε όμως  ποια είναι η σημασία της νηστείας; Γνωρίζουμε ότι το τριώδιο και 

η αποκριά είναι λέξεις που καθορίζουν-χαρακτηρίζουν την περίοδο που διανύουμε, 

ως περίοδο εξαγνισμού και προετοιμασίας για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή που πλησιάζει;
      Άραγε μπορούμε να ξεχωρίσουμε την αρχαία Ελληνική παράδοση, τα ειδωλολατρικά

 έθιμα, όπως είναι το καρναβάλι, κατάλοιπο της διονυσιακής λατρείας, από την νέα

 χριστιανική παράδοση, που στην διάρκεια του χρόνου αναμείχθηκαν για να δημιουργήσουν

 αυτό το περίεργο «πάντρεμα» των δύο αυτών τεραστίων δυνάμεων, του Ελληνισμού 

και του Χριστιανισμού;
     Άλλωστε, το καρναβάλι είχε ενταχθεί στη ζωή μας μόνο ως Έλληνες και   όχι ως

 Χριστιανοί. Τώρα από εμάς εξαρτάται να περάσουμε τις γνώσεις που πια έχουμε ως

 Έλληνες Χριστιανοί από το φίλτρο της αλήθειας του Ορθόδοξου Χριστιανισμού, 

να διορθώσουμε  τα λάθη του παρελθόντος, χωρίς όμως να ξεχνάμε πως εμείς τα 

κάναμε και να εμβαθύνουμε στις διδαχές του Χριστού που είναι πάντα σύγχρονες 

και επίκαιρες.
 Χαρακτηριστικό της εβδομάδας που διανύουμε είναι η  Τσικνοπέμπτη. Ποια είναι 

όμως η σημασία της συγκεκριμένης ημέρας; Είναι η μέρα που τρώγεται το κρέας. 

Οι χριστιανοί κάθε Τσικνοπέμπτη, όπως άλλωστε συνηθιζόταν και σε παλαιότερες

 εποχές, κατανάλωναν ότι κρεατικό υπήρχε στο σπιτικό τους, για να προετοιμαστούν 

για την εβδομάδα της Τυρινής  ή τη λεγόμενη λευκή εβδομάδα. Δηλαδή, νηστεία 

κατά την οποία  καταναλώνουμε γαλακτοκομικά, ψάρια και αβγά.

     Η Κυριακή που ακολούθησε ονομάζεται της Απόκρεω. Ως θέμα της έχει τη δικαία

 και απροσωπόληπτη κρίση του Θεού, την οποία θα πραγματοποιήσει ο Κύριος κατά

 την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας. Και η κρίση του Θεού προς τους ανθρώπους δεν

 είναι τίποτα άλλο από την άκρατη αγάπη Του.

      Και έτσι φθάνουμε στην εβδομάδα της Τυρινής, με αποκορύφωμα την Κυριακή της, 

για να θυμηθούμε την εξορία του πρωτόπλαστου Αδάμ από τον παράδεισο εξαιτίας 

της ανυπακοής του, ένα λάθος που και εμείς διαπράττουμε καθημερινά στην ζωή μας,

 λάθος που μπορεί και να μας στερήσει τον αιώνιο παράδεισο για πάντα.

* Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι μια προετοιμασία σωματική ή και ψυχική για τον άνθρωπο;

   Η προετοιμασία αυτή είναι σε δύο επίπεδα, στο σωματικό και στο ψυχικό. Ο άνθρωπος

 ως ψυχοσωματική οντότητα, οποιαδήποτε άσκηση του σώματός του κάνει, έχει θετικό 

αποτέλεσμα και στην ψυχή του. Οποιοσδήποτε εξαγνισμός είναι συνέπεια της 

καθαρότητας και της προετοιμασίας του ανθρώπου, προκειμένου να φτάσει 

στην Ανάσταση του Κυρίου.     Οι χριστιανοί νηστεύουμε καθ’ υπακοήν προς το Ευαγγέλιο και μιμούμενοι τον ίδιο το Χριστό, ο οποίος μετά τη βάπτιση Του έφυγε στην έρημο. Σήμερα στην περιοχή της Παλαιστίνης υποδεικνύεται το Σαραντάριο Όρος, ως ο χώρος στον οποίο ο Χριστός κατέφυγε για 40 ημέρες και επιδόθηκε σε πλήρη νηστεία. Δεν έφαγε, δεν ήπιε και στο τέλος αυτής της νηστείας δέχθηκε τους γνωστούς τρεις πειρασμούς. Αφού νίκησε τους πειρασμούς ξεκίνησε το κήρυγμά Του. Άρα η νηστεία μας έχει ως βάση τη νηστεία του ιδίου του Κυρίου και εμείς, μιμούμενοι τον Κύριο, πριν να κάνουμε οτιδήποτε, έχουμε ανάγκη να νηστέψουμε.

* Ποια η σημασία της Καθαράς Δευτέρας και ποια λάθη κάνουμε σε σχέση με τα εδέσματα της ημέρας;

      Η Καθαρά Δευτέρα είναι η απαρχή της αυστηρής νηστείας. Τα τελευταία χρόνια, 

όμως, η πραγματική έννοια της ημέρας αυτής έχει αλλοιωθεί, γιατί οι άνθρωποι στην 

προσπάθεια τους να τηρήσουν τις παραδόσεις που απορρέουν από αυτήν και να 

"νηστέψουν", καταφεύγουν σε γαστριμαργικές συνήθειες, καταναλώνοντας ως 

εδέσματα μεγάλες ποσότητες με οστρακοειδή, θαλασσινά και άλλες λιχουδιές, 

ψημένα στα κάρβουνα και συνοδευόμενα με άφθονο κρασί. 

   Κατόπιν ακολουθεί ο ξέφρενος χορός, τα τραγούδια και η διασκέδαση με όποιον 

τρόπο μπορεί ο νους να συλλάβει και με παγανιστικά και αρχαία έθιμα, τα οποία 

φυσικά και δεν πρέπει να ξεχαστούν μια και είναι μέρος του πολιτισμού μας, 

όμως να δίνεται σε αυτά η ιστορική  και όχι η λατρευτική σημασία, που 

δεν τους αρμόζει.

   Επίσης, επ' ουδενί, δεν πρέπει να αφήνουμε όλα αυτά τα έθιμα του τόπου μας, 

καλυμμένα περιέργως και κακώς εννοουμένως με την θρησκεία μας,  και με την 

ανοχή πολλές φορές της Εκκλησίας, που όλα τα χρόνια μένει απλός θεατής της 

φρενίτιδας του κόσμου, να συνδυάζονται από άγνοια ή υστεροβουλία, με την 

καθαρότητα της ημέρας αυτής, με παραδόσεις και έθιμα παντελώς έξω από τον

 χριστιανισμό. 

   Αυτό όμως  είναι εντελώς λανθασμένο. Καθαρά Δευτέρα σημαίνει ημέρα πλήρους 

νηστείας, ενδοσκόπησης και περισυλλογής, παλαιότερα δε ακόμα και την 

Καθαρά Τρίτη και την Τετάρτη οι πιστοί δεν έτρωγαν και δεν έπιναν τίποτε. 

Ήταν για αυτούς τους ανθρώπους, η είσοδος και οι πρώτες ημέρες της

 Μεγάλης Τεσσαρακοστής, πολύ σημαντικές και απόλυτα συνυφασμένες 

με αυστηρότατη νηστεία

 και εσωτερική κάθαρση. 

       Γενικότερα η περίοδος της μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι περίοδος αυστηρής νηστείας.

 Από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή οι χριστιανοί, σύμφωνα με την Εκκλησία, δεν πρέπει να 

καταναλώνουν λάδι και κρασί. Επιτρέπονται όμως, μόνο Σάββατο και Κυριακή

 καθ’ όλη την περίοδο της Τεσσαρακοστής. Αυτές είναι οι επιταγές των Πατέρων 

της Εκκλησίας μας και εμείς πράττουμε"κατά το δοκούν" και ανάλογα με τις 

δυνάμεις μας.

* Ποια η σχέση του καρναβαλιού και των μεταμφιέσεων, με την Εκκλησία του Χριστού;

     Το καρναβάλι δεν έχει καμία σχέση με αυτό που πρεσβεύει και βιώνει η Εκκλησία. 

Είναι παράξενο πώς σήμερα, στο χώρο το δικό μας, έχουν συνδέσει την έναρξη της 

νηστείας της μεγάλης Τεσσαρακοστής, της πνευματικότερης περιόδου του 

εκκλησιαστικού έτους, με τα ξεφαντώματα. Είναι σαν να ομολογούμε ότι δεν 

έχουμε καμία σχέση με το Ευαγγέλιο και με αυτό το οποίο μας διδάσκει ο Χριστός.
     Αν πάμε στα παλαιότερα χρόνια, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ήταν ένας από τους 

μεγάλους Πατέρες και Αγίους της Εκκλησίας μας, ο οποίος μίλησε με λόγια καταπελτικά

 εναντίον αυτών των τάσεων των χριστιανών να μιμούνται τους ειδωλολάτρες και τις 

καρναβαλικές συνήθειες τους, την περίοδο αυτή.
   Το καρναβάλι υπάρχει στη ζωή μας ως Έλληνες και όχι ως Χριστιανοί. Εμείς δεν

 είμαστε όμως μόνο Χριστιανοί, είμαστε και Έλληνες. Με την αρχαία σημασία του 

όρου, δηλαδή, προερχόμαστε από εκείνους τους ανθρώπους που δημιούργησαν και 

βίωσαν την ειδωλολατρία και αυτή, στη συνέχεια, μπήκε στο χριστιανισμό με το 

γνωστό κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου και των υπόλοιπων  Αποστόλων 

και ούτω καθ'εξής.

        Έτσι ο Ελληνισμός και η ειδωλολατρία εκχριστιανίστηκαν, όπως η φιλοσοφία των

 αρχαίων Ελλήνων που πέρασε μέσα από το φίλτρο της Θεολογίας των Πατέρων. 

Ουσιαστικά καταξιώθηκε με αυτό τον τρόπο η σωστή φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων.

 Τώρα, ως Έλληνες χριστιανοί, κουβαλούμε στη ζωή μας και κατάλοιπα ειδωλολατρικά 

των προγόνων μας, όπως αυτά που έχουν σχέση με τα νεκρώσιμα έθιμα, τις μεταμφιέσεις

 και τα ξέφρενα γλέντια χωρίς φραγμούς.
      Μην γελιέστε όμως, είναι άλλο πράγμα  το ειδωλολατρικό κατάλοιπο, το έθιμο και

 η Ελληνική παράδοση και άλλο το οργανωμένο καρναβάλι, οι ξέφρενες εκδηλώσεις 

γλεντιού και οι άσεμνες και απροκάλυπτες παρελάσεις με μασκοφόρους και τερατώδης

 φιγούρες, που δεν έχουν φυσικά καμμία σχέση με την Ορθοδοξία μας, παρά μόνο με 

το σύγχρονο εμπόριο, το κέρδος και ότι απορρέει από αυτό.

    Οι Αρχιερείς μας, οι ιερείς, οι θεολόγοι, οι κατηχητές, αλλά και όλοι μας, ο κάθε ένας 

από το «βήμα» του, από τις Μητροπόλεις, τις Ενορίες, τα Πανεπιστήμια, τα Σχολεία, από 

το σπίτι ή την εργασία του, με τον χριστιανικό λόγο ή ακόμα και με το παράδειγμα του, 

σε μια συνολική  προσπάθεια πρώτα να μάθουμε και αργότερα να μεταδώσουμε σωστά τ

ην Χριστιανική Θρησκεία, χωρίς να μπορεί να παρερμηνευτεί ή να αλλοιωθεί από ξένα 

προς αυτήν στοιχεία, όπως είναι και το τόσο επίκαιρο αυτές τις ημέρες καρναβάλι, που 

με κανένα τρόπο δεν μπορεί να συνάδει με την ζωή του Χριστιανού.

Καλό Τριώδιο και…Καλή Σαρακοστή!!!

 Αρχιμανδρίτης

π. Χρυσόστομος Τελίδης

πηγή